روشن سازی لکه های پوستی

بسمه تعالي

لكه هاي رنگي پوست ودرمان آنها:

لكه هاي رنگي پوست كه مي تواند درنقاط مختلف بدن ايجادشود علل مختلفي دارند كه بعضي ژنتيك ومادرزادي وبعضي ناشي از عوامل محيطي به خصوص آفتاب وگاه به دنبال بيماري هاي داخلي وهورموني ايجاد مي شوند. اكثر اين موارد ازنظر ظاهروزيبايي اهميت دارند ولذا مواردي كه درصورت بروز مي كنند بيشتر از ساير موارد باعث مراجعه وتقاضاي درمان مي شوند.

پس از اينكه لكه ها توسط متخصص مشاهده شد ابتدا ازبي خطر بودن آنها بايد مطمئن شد وسپس راه حلهاي مختلف درماني را      مي توان بسته به نوع ضايعه پيشنهاد كرد. ازنظر خصوصيت، ضايعات رنگي به چند نوع تقسيم مي گردندكه به آنها اشاره مي كنيم:

• خالهاي ملانوسيتي:

كه گاهي مسطح ودربعضي موارد برجسته هستند وحتي گاهي روي نهاآنهآآآنها ممكن است چندتار موايجادشود. بروزخالها وتعداد آنهايك امرژنتيك وذاتي است وقابل پيشگيري نيست ولي پرهيز ازآفتاب درسرعت پيدايش آنها مؤثر است ومي تواند بروزآنهاراكندتر كند .

درمان چنين خالهايي بادارو امكان پذير نيست وفقط باروشهاي اصطلاحاً جراحي مي توان آنها را برطرف كرد . درمواردي كه پزشك تشخيص بدهد دروهله اول سعي براين است كه باروشهاي نوين كه نياز به بخيه نداشته باشدضايعات برداشته شوندمثلاً ليزرهاي CO2 وليزرهاي اربيوم يگ (erbium yag) درچنين مواردي قابل استفاده هستند . دراين دو روش شانس باقي ماندن جاي زخم كمتر است .ولي درضايعاتي كه كمي برجسته هستند ميتوان از دستگاه راديو سرجري براي تراشيدن ضايعه وهمسطح كردن آن باپوست اطراف استفاده كرد . برخلاف ليزر ، جراحي بادستگاه راديوسرجري نياز به تزريق آمپول بي حسي دارد. درمورد خالهايي كه رويش مودارندبهتراست از روش معمولي برش باتيغ جراحي وبرداشتن خال وسپس دوختن محل ضايعه بانخ بخيه مناسب استفاده كرد. درچنين مواردي دقت درجهت برش ،مراقبت هاي پس از جراحي توسط بيمار واستفاده از داروهاي ترميم كننده مناسب دركاهش اسكار(جاي زخم )بعد از جراحي تأثيرگذار است .

• كك ومك Freckle :

لكه هاي قهوه اي رنگي هستند كه اكثراًروي گونه ها وپل بيني ايجا مي شوند ولي درساير قسمتهاي صوت وحتي بدن هم ممكن است بروز كند علت اصلي آن يكي نورخورشيد ودوم حساس بودن پوست فرد به نورخورشيد كه چنين اشخاصي معمولاً پوست روشن ورنگ موورنگ چشم روشن تري دارند. (Fair skin) به همين دليل كك ومك در اروپائي ها بيشتر مشاهده مي گردد . كساني كه موي قرمزدارند هم پوست بسيار حساسي براي بروز كك ومك دارند .كك ومك دربدن بيشتر به كساني مربوط مي شود كه علاقه به برنزه كردن پوست وحمام آفتاب وسولاريوم دارند .سن شروع كك ومك     مي تواند از كودكي وحوالي سنين پيش از دبستان باشد وگاهي نيز به خصوص درافرد تيره پوست ديرتر ظاهر مي شود. در خانم ها دردوره هاي ماهيانه وزمان بارداري به خاطر اثرات هورموني تيره ترمي شوندوهمچنين درفصل تابستان به خاطر طولاني تر بودن زمان تابش خورشيد مشخص تر هستند. كك ومك هيچ ربطي به بيماري هاي داخلي وخصوصاًبيماري هاي كبدي ندارند وهمچنين نوع تغذيه هم درايجاد آنها نقشي ندارد.

براي درمان كك ومك گاهي داروهاي موضعي مناسب است ومي تواند لكه ها راپاك كند كه معمولاًدوره درماني ۸-۶ ماه استفاده از كرم هاي موضعي وپرهيز از نور خورشيد (استفاده از كرم ضدافتاب) لازم است . ولي دربسياري از موارد درمان باكرم هاي موضعي كامل     نمي شود يعني يالكه ها كاملاً برطرف نمي شوند ويا لااقل بعضي از آنها عليرغم مصرف دارو تغييري نمي كنند. درچنين مواقعي لازم است از درمان هاي كمكي استفاده كرد.يكي از اين درمانها لايه برداي(Peeling) باروش شيميايي مي باشد (Chemical Peeling). دراين روش يك ماده اسيدي ضعيف ويا متوسط روي پوست صورت ماليده مي شو وتحت كنترل پزشك درزمان مناسبي اسيد ياخنثي مي شود ويا شسته مي شود . بعد ازمدتي كه از لايه برداري گذشت لايه هاي سطحي پوست كه دراثر اسيد سوخته اند به شكل پوسته پوسته (سلولهاي مرده) مي ريزند ودرترميم وبازسازي مجدد پوست اكثراً لك ها كمتر وكمرنگتر شده اند . گاهي Peeling نياز به تكرار درفواصل يك ماهه دارد بهترين زمان براي لايه برداري فصل زمستان است كه آفتاب كمتر وضعيف تر است . كساني كه پوست تيره تري دارند خطربروز لك هاي تيره ناشي از سوختگي بيشتر است وممكن است مدت زمان طولاني به واسطه لكه ايجاد شده مجبور به صبروتحمل واستفاده ازكرم هاي پوشاننده شوند. پزشكان اكثراً ازانجام Peeling درپوستهاي سبزه وگندمگون پرهيز مي كنند ويابه Peelng با اسيدهاي ضعيف اكتفا مي كنند.

بي شك مؤثرترين روش درمان كك ومك استفاده از دستگاه ليزر است كه مؤثرترين دستگاه ليزر دردرمان كك ومك ليزرهاي Switch Q هستند كه چند نوع مي باشد. ولي پركاربردترين آنها Nd-yag Switch Qاست كه درانواع گسترده اي از ضايعات رنگي پوست قابل استفاده هستند . استفاده از اين نوع ليزر محدوديت فصلي نداردوليكن چند روز تاچند هفته لكه ها موقتاً پررنگترمي شوند ومعمولاً براي درمان كامل لكه ها چند جلسه لازم است كه ليزر تكرار شود .

• Lentigo (لنتيگو) :

لكه هاي رنگي پوست هستند كه پررنگ تر ار كك ومك مي باشند واكثراً درافرا مسن وسالخورده ظاهر مي شو وناشي از تابش خورشيد درطي سالهاي متمادي بروز مي كند وبه همين دليل دركساني كه درمناطق آفتاب خيز زندگي مي كنند وياشغل آنها باعث تماس طولاني آفتاب درفضاي باز مي شود بيشتر مشاهده مي گردد. درمورد لنتيگو بازهم افراد روشن پوست استعداد بيشتري دارند .

درموارد استثنايي به علت زمينه هاي ژنيتك گاهي لنتيگو از زمان كودكي وخردسالي ايجاد مي شود .

درمورد Lentigo نيز مي توان از روشهاي مختلفي براي درمان استفاده كردوليكن درمان دارويي وكرمهاي موضعي دربرطرف كردن آنها هيچ تأثيري ندارند. روشهايي مثل سرمادرماني ، راديوسرجري،Peeling شيميايي درمواردي موفق هستند ولي ليزر هم جزء درمانهاي خوب Lentigo است .

دونوع ليزر اربيوم يگ Erbium yag وليزر Switch Qرا ميتوان دردرمان اين ضايعات پيشنهاد كرد. تأثير درمان درضايعات صورت بيشتراز مواردي است كه پشت دستها گرفتارند مي باشد.

• سبورئيك كراتوزيس (Seborrheic keratosis) :

يك نوع توده خوش خيم پوستي است كه به شكل ضايعات برجسته زگيل مانند وبه رنگ قهوه اي روشن تاتيره وحتي گاهي سياهرنگ روز پوست نواحي روباز بدن از قبيل صورت ، دستها ، پوست سر(افراد طاس)وباشيوع كمتر روي تنه هم مشاهده مي شود. اين ضايعات تومور خوش خيم هستند وخطري ندارند ولي درظاهر وچهره بيمار منظره ناخوشايندي ايجادمي كندو باعث جلب توجه مي شود . در بروز آن قطعاً تابش خورشيد درطي زمانهاي طولاني اثر دارد لذا اين ضايعات رابيشتر در افراد سالخورده وپير مشاهده مي كنيم . گرچه درافراد روشن پوست درسنين پايين تري ممكن است بروزكند . اين ضايعات درمان دارويي ندارندوباروشهاي مختلفي از جمله سرم درماني (كرايوتراپي) ،راديو سرجري، كورتاژپوستي (تراشيدن باوسيله اي به نام كورت) وهمچنين بااستفاده از ليزرهاي پوستي از نوع Co2 ليزر و اربيوم يگ مي توان آنها رابرطرف كرد وبعد از بهبودي اسكاربه جاي نمي گذارند .

• خالكوبي :

خالكوبي باچند منظور ممكن است انجام شود گاهي براي برطرف كردن عيب ونقص هاي ناشي از حوادث وعيوب مادرزادي وگاهي نيز باهدف آرايشي وزيبايي درقسمتهاي مختلف به خصوص ابروهاولب وگاهي نيز خالكوبي وطراحي هايي روي بدن با انگيزه هاي مختلف انجام مي شود كه به آنها خالكوبي هاي دكوراتيو مي گويند. گاهي به دلايل مختلف فرد تصميم مي گيرد كه خالكوبي ها راپاك كند از آنجايي كه روشهاي مختلف ممكن است جاي زخم واسكار بگذارند بهترين روش براي پاك كردن خالكوبي ليزرهاي Q- Switch هستند كه درموردرنگ هاي آبي، كبود وسياه ليزرNd-yag   Q-switch انتخاب مناسبي است ولي اين ليزر درمورد خالكوبي هاي قرمز وقهوه اي ممكن است نه تنها اثرمناسبي نداشته باشد بلكه ممكن است رنگ آنها تيره تر وتشديد شود.لذا بايد از كاربرد اين ليزر پرهيز كرد وبه جاي آن ليزرهاي PDL ( laser Pulse dye)شايد مناسب تر باشد. تكنيك جديد Micro needling هم دردرمان خالكوبي هاي رنگي روش نسبتاً موفق وبي خطري است كه درمواردي كه ليزر Q-switch نمي توان استفاده كرد ازاين روش مي توان سود جست . براي درمان خالكوبي ها معمولاً چندين جلسه درماني به فواصل ۲ ماه لازم است وخالكوبي هايي كه توسط افراد حرفه اي انجام شده باشد ، درمان آن سخت تروطولاني تر است .

• Melasma :

ملاسما لك حاملگي بالاي ۹۵% درخانمها بروز مي كند وچون بيشرين زمان بروز آن درحاملكي است به نام لك بارداري(حاملگي) نيز ناميده مي شود . ولي درمواردغير از بارداري وحتي آقاياني هم ممكن است ظاهر شود لك هاي قهوه اي،خاكستري وتيره رنگي هستند كه روي گونه ها، پيشاني وبيني ظاهر مي گردند.

دردوره هاي ماهيانه وآنها كه قرص هورموني مصرف مي كنند تيره تر مي شود وهمچنين آفتاب هم در پررنگ شدن آن مؤثراست . از نظر طبقه بندي به دودسته كلي، عميق وسطحي تقسيم مي شوند كه انواع سطحي آن با داروهاي لك براغلب برطرف مي گردند ولي موارد عمقي آن به دارو مقاوم است ولازم است كه اقدام ديگري انجام شود وچون اكثر دستگاههاي ليزر درتشديدآن مؤثرند لذا دقت ووسواس خاصي درانتخاب روش درمان لازم است كه انجام شود .درحال حاضر دودستگاه Fractional Q-switch (دستگاه Helios)وهمچنين دستگاه Icon(Fractional Hand piece ) درچنين مواردي استفاده مي شوند ودرصد قابل توجهي از ضايعات برطرف مي گردند .